Xét nghiệm PSA mang ý nghĩa gì?

Xét nghiệm PSA có ý nghĩa như thế nào? Có phải giá trị xét nghiệm PSA cao là bị ung thư tiền liệt tuyến? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Xét nghiệm PSA là gì?

Tuyến tiền liệt có kích thước bằng hạt dẻ, nằm dưới bàng quang phía trước trực tràng, tuyến này bao quanh ống niệu đạo của dương vật, nơi nước tiểu và tinh dịch phải đi qua. PSA là kháng nguyên đặc hiệu được sản xuất bởi một loại protein trong các tế bào tuyến tiền liệt.

Xét nghiệm kháng nguyên đặc biệu tiền liệt tuyến PSA (Prostate-Specifc Antigen) là phương pháp sàng lọc để phát hiện ung thư tiền liệt tuyến từ đó giúp bác sĩ theo dõi quá trình phát triển và hiệu quả trong việc điều trị bệnh.

Đối với những người 40 tuổi trở đi nên tiến hành xét nghiệm PSA nếu trong gia đình từng có người mắc ung thư tuyến tiền liệt. Đối với nam giới không có tiền sử gia đình bị ung thư tuyến tiền liệt và không có triệu chứng, nên thực hiện xét nghiệm PSA hai năm một lần từ 50 đến 69 tuổi. Nam giới trên 70 tuổi không nên xét nghiệm PSA vì tác hại tiềm ẩn của sàng lọc là rất cao.

2. Ý nghĩa giá trị xét nghiệm PSA

Kết quả giá trị xét nghiệm PSA được báo cáo theo đơn vị nanogram trên mililít máu (ng/mL):

+ Đối với người bình thường, chỉ số PSA trong máu sẽ rất thấp < 4 ng/ml.

+ Xét nghiệm PSA < 10 ng/ml: có khả năng bị ung thư tuyến tiền liệt.

+ Xét nghiệm PSA > 10 ng/ml: giá trị tiên lượng đúng ung thư tuyến tiền liệt là 80%.

+ Xét nghiệm PSA > 20 ng/ml: giá trị tiên lượng đúng ung thư tuyến tiền liệt là 90%.

+ Xét nghiệm PSA > 30 ng/ml: 80% ung thư ở giai đoạn III

+ Xét nghiệm PSA > 50 ng/ml: 80% ung thư đã lan tới bọng tinh.

+ Xét nghiệm PSA > 100 ng/ml: 100% ung thư đã di căn.

3. Vì sao giá trị xét nghiệm PSA cao?

Mặc dù xét nghiệm PSA giúp nam giới xác định được nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, giá trị PSA cao chưa chắc bạn bị ung thư tuyến tiền liệt. Giá trị xét nghiệm PSA cao có thể do ảnh hưởng của các trường hợp dưới đây:

+ Tuổi: Mức PSA có thể tăng lên khi bạn già đi. Sự gia tăng này là bình thường do sự phát triển của các mô lành tính ở tuyến tiền liệt tăng theo tuổi tác.

+ Xuất tinh: Một số nghiên cứu đã xem xét tác động của xuất tinh đối với mức PSA, các nhà khoa học thấy rằng PSA tăng lên ở một số nam giới sau khi xuất tinh. Chúng có thể vẫn cao hơn mức cơ bản thông thường trong tối đa 24 giờ sau đó.

+ Hormone tuyến cận giáp: đây là loại hormone tự nhiên do cơ thể sản xuất để điều chỉnh nồng độ canxi trong máu. Nó cũng có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Mức độ của hormone tuyến cận giáp cao có thể làm tăng định mức trong xét nghiệm PSA.

+ Tổn thương tuyến tiền liệt: chấn thương ở háng, do ngã, va chạm hoặc tai nạn, có thể làm tăng mức PSA tạm thời.

+ Thủ thuật phẫu thuật: bất kỳ thủ thuật nào gây ra vết bầm tím tạm thời hoặc chấn thương ở háng đều có thể ảnh hưởng đến mức PSA do việc đưa các loại dụng cụ chẳng hạn như ống thông tiểu hoặc ống soi phẫu thuật vào bàng quang.

+ Nhiễm trùng đường tiểu: Mức PSA cao do phải dùng thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng đường tiểu. Người bệnh sẽ cần đợi cho đến khi khỏi bệnh nhiễm trùng tiểu trước, sau đó xét nghiệm PSA lại.

+ Viêm tuyến tiền liệt: Đây là tình trạng phổ biến ở nam giới dưới 50 tuổi, viêm tuyến tiền liệt thường là kết quả của nhiễm trùng do vi khuẩn. Nó gây sưng, viêm và kích ứng tuyến tiền liệt và gây nên giá trị xét nghiệm PSA cao.

+ Phì đại tuyến tiền liệt: Bệnh lý này có thể làm tăng mức PSA và ảnh hưởng đến bàng quang và đường tiết niệu, gây khó khăn cho việc đi tiểu.

+ Ung thư tuyến tiền liệt làm cho mức PSA của bạn tăng rất nhiều. Tế bào ung thư khiến tuyến tiền liệt sản xuất nhiều PSA hơn bình thường.

Trong các phương pháp xét nghiệm chẩn đoán bệnh ung thư tiền liệt tuyến, PSA được coi là phương pháp cho tỷ lệ chính xác nhất, qua đó kịp thời chữa trị, tuy nhiên nó có khá nhiều tác dụng phụ do phải kết hợp xét nghiệm sinh thiết: có thể gây bất lực, tiểu không kiểm soát, sau quá trình sinh thiết có thể gây chảy máu và nhiễm trùng,…